Leki stosuje się w celach terapeutycznych, jednak ich nieprawidłowe dawkowanie lub nadużywanie może prowadzić do uzależnienia. Jest to poważny problem zdrowotny, który często przekłada się na pogorszenie kondycji naszego organizmu zarówno pod kątem fizycznym, jak i psychicznym. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i szybka interwencja. A co warto wiedzieć o uzależnieniu od leków?
Czym jest uzależnienie od leków?
Na co dzień mamy do czynienia z licznymi lekami dostępnymi bez recepty, które mają potencjał uzależniający. Nasze społeczeństwo przyjmuje wiele preparatów – zarówno z przepisu lekarza, jak i samodzielnie, np. do zwalczania grypy czy przeziębienia. Niestety nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że wiele z nich ma właściwości uzależniające. Najczęściej dotyczy to:
- leków nasennych i uspokajających – pojawia się zjawisko tolerancji, przez co przyjmujemy większą dawkę, aby uzyskać ten sam efekt, co prowadzi do uzależnienia oraz zwiększa ryzyko przedawkowania,
- leków przeciwbólowych – zjawisko to pojawia się m.in. przy przewlekłych bólach, które nie są kontrolowane przez lekarza,
- leków o działaniu przeciwdepresyjnym – mamy tutaj najczęściej do czynienia z przyjmowaniem dawek niezgodnych z zaleceniami lekarza w celu szybszej poprawy samopoczucia, jednak efekt nie zawsze jest zgodny z oczekiwaniami,
- suplementów diety – wynika ono z psychiki, gdyż wydaje nam się, że stosując suplementy, poprawimy np. swój nastrój lub wygląd.
Przyczyny lekomanii
Tak naprawdę nie istnieje jedna, konkretna przyczyna rozwinięcia się uzależnienia od leków. Jak się okazuje, mamy tutaj do czynienia z sytuacjami uzależnionymi od predyspozycji danej osoby oraz aktualnego stylu życia. Oczywiście możemy mieć do czynienia z substancjami psychoaktywnymi, które wpływają na układ nerwowy, jednak leki można brać z różnych przyczyn. Ciągły ból, stres, zmęczenie czy zaburzenia snu? Wiele osób bez konsultacji z lekarzem kupuje w aptece leki i przyjmuje. Takie zachowanie często prowadzi do tolerancji, która wiąże się z ciągłym zwiększaniem dawek. Pojawia się także strach, że jak nie wezmę tabletki, to będę się źle czuć. Do innych przyczyn lekomani zalicza się:
- brak odpowiedniej edukacji i świadomości w naszym społeczeństwie,
- presja społeczna, która znacząco wpływa na naszą psychikę,
- zaburzenia psychologicznego, ponieważ leki często stanowi a źródło wsparcia emocjonalnego lub sposobem na radzenie sobie ze stresem.
Jakie objawy daje lekomania?
Uzależnienie od leków znacząco wpływa na funkcjonowanie fizyczne i psychologiczne, a sama choroba jest dość ciężka do zdiagnozowania. Najczęściej wynika to z braku świadomości co do problemu. A po czym można rozpoznać ten problem? Jak się okazuje, osoba uzależniona czuje silny przymus zażywania leków, zwłaszcza po ustąpieniu objawów choroby. Pojawia się także konieczność przyjmowania coraz większe dawki lub coraz większej ilości tabletek w celu uzyskania oczekiwanego efektu. Charakterystyczne są także zmiany nastroju i osobowości, zwiększenie ilości wizyt u różnych lekarzy w celu zapewnienia sobie recept lub odwiedzanie różnych aptek, by zakupić większą ilość leku.
Skutki lekomanii
Najczęściej mówiąc o skutkach lekomani, skupiamy się na objawach dotyczących zespołu abstynencyjnego. Nic dziwnego – wywołuje on złe samopoczucie, pogorszenie nastroju, nerwowość czy drażliwość. Mogą pojawić się także dreszcze, ból głowy, drżenia mięśni czy osłabienie pamięci. W przypadku zaburzeń snu istnieje opcja zażywania leków nasennych, jednak może to prowadzić do kolejnego uzależnienia. Najlepiej wówczas zadbać o zdrowy sen, np. poprzez zainwestowanie w komfortowe podłoże do spania, takie jak materac www.sennamaterace.pl/111-materace-160×200. Nie bez znaczenia są także inne akcesoria sypialniane. Jednak mówiąc o lekomani, warto także wspomnieć o skutkach długotrwałych, które są uzależnione od rodzaju przyjmowanych leków. Najczęściej prowadzą one do wrzodów żołądka, a także zaburzeń pracy nerek, wątroby oraz ośrodkowego układu nerwowego.
Na czym polega leczenie lekomanii?
Samo leczenie uzależnienie od leków stanowi skomplikowany proces, który wymaga spersonalizowanego podejścia. Na szczęście można wyróżnić trzy główne metody, do których zalicza się:
- detoksykację jako pierwszy etap leczenia, który odbywa się w specjalistycznym ośrodku i pod ścisłą kontrolą lekarza. Polega on na stopniowym zmniejszaniu dawki, a następnie zastępowanie środkami o działaniu terapeutycznym,
- psychoterapię jako sposób na uświadomienie sobie sedna problemu, gdyż dość często wynika on z innych zaburzeń psychicznych,
- leczenie farmakologiczne, które pojawia się w celu łagodzenia objawów odstawienia lub zmniejszenie pragnienia leków.
Istotną rolę odgrywają tutaj także programy leczenia uzależnień. Dzięki nim można odzyskać zdrowie i nauczyć się radzić sobie bez leków. W procesie zdrowienia oraz rekonwalescencji liczy się także bezwarunkowe wsparcie rodziny. Wówczas osoba uzależniona wie, że ktoś w nią wierzy, przez co samo leczenie przebiega sprawniej.
W jaki sposób można zapobiegać uzależnieniu od leków?
Sza szczęście lekomani można zapobiegać i to w znaczący sposób. Oczywiście każdy z nas czasem choruje i musi zażywać leki, jednak ważne jest, aby robić to świadomie i z rozsądkiem. Oznacza to, że:
- nie leczmy się „na własną rękę”, a wszelkie niepokojące objawy dotyczące swojego stanu zdrowia konsultujemy z lekarzem,
- podczas wizyty u lekarza mówimy o wszystkich lekach, które zażywamy,
- przy zakupie leków możemy zapytać się farmaceuty o dawkowanie oraz zalecany czas stosowania danego leku,
- nie wierzymy we wszechobecne reklamy, które przedstawiają leki jako cudowne i bezpieczne środki na wszystkie problemy.
Uzależnienie od leków może dotyczyć każdego – niezależnie od wieku czy płci. Pamiętajmy jednak, aby wspierać te osoby w walce oraz zrozumieć sedno problemu. W końcu nigdy nie wiemy, czy ktoś z naszego otoczenie nie będzie się z tym zmagał.
